Kontynuując serię artykułów o fotografii studyjnej dzisiaj zajmiemy się czasami naświetlania. a pod koniec kilka podstawowych, ale bardzo ważnych pojęć związanych z
fotografia studyjną w praktyce.
Synchronizacja błysku z krótkimi czasami naświetlania - jak to działa?
Zanim zacznę omawiać owo zagadnienia, muszę napisać co to w ogóle jest czas synchronizacji błysku?
Czas synchronizacji błysku to czas naświetlania, który sprawi, że błysk lampy błyskowej będzie w całości zarejestrowany na zdjęciu. Krótkie czasy (powyżej 1/200s) naświetlania w przypadku użycia podstawowych lamp i wyzwalaczy radiowych, spowodują, że na zdjęciu pojawi się czarny pasek lub całe zdjęcie będzie czarne. W przypadku większości wyzwalaczy czas synchronizacji wynosi maksymalnie 1/200-250s.
Jednym z zasadniczych problemów związanych z fotografowaniem przy użyciu lamp błyskowych jest czas synchronizacji (sync speed). Dla większości lustrzanek cyfrowych z mechaniczną migawką szczelinową, minimalny czas synchronizacji wynosi 1/250s. Uzyskanie krótszych czasów stanowi już wyzwanie. Dziś przedstawimy trochę teorii dotyczącej czasów synchronizacji w lustrzankach cyfrowych, błędu synchronizacji i magicznego sposobu na jego obejście :)
Czym objawia się przekroczenie czasu x-sync?
Warto zrobić test na własnym aparacie. W ciemnym pomieszczeniu ustaw aparat z lampą błyskową. Następnie zrób serię zdjęć z czasem od 1/100 do 1/800 s. W momencie przekroczenia zaobserwujesz czarną linię pojawiającą się u dołu kadru, która wraz ze skracaniem czasu będzie stawała się coraz grubsza, aż do całkowitego zaciemnienia kadru.
Jeżeli szczelina migawki przechodzi w danym ułamku sekundy, tj. np. 1/1000s i szczelina przez cały ten czas przemieszcza się wzdłuż matrycy, a to błysk musi trwać tyle, żeby wypełnić kadr przez cały czas przesuwającej się szczeliny. Mimo że brzmi to dość zawile, wystarczy spojrzeć na rysunek poniżej.
Mówiąc w dużym uproszczeniu, w momencie używania krótszych czasów niż x-sync, lampa generuje bardzo szybką serię błysków przez cały czas przechodzenia szczeliny migawki nad matrycą.
Większość współczesnych aparatów dysponuje jednak znacznie szerszym zakresem ustawień migawki pozwalającym skrócić czas naświetlania nawet do 1/8000 sekundy.
Pojawia się jednak pytanie:
- Co może nas skłonić do skrócenia czasu otwarcia migawki?
- Jest kilka możliwych powodów:
- Chcemy zamrozić ruch
- Robimy zdjęcia w trudnych warunkach (bardzo dużo światła zastanego). Dlatego chcemy ograniczyć ilość uchwyconego światła słonecznego w stosunku do światła naszej lampy błyskowej.
- Zależy nam na zachowaniu dużego otworu przysłony dla uzyskania małej głębi ostrości a jednocześnie chcemy ograniczyć ilość uchwyconego światła.
Jedną z możliwych odpowiedzi na wszystkie te potrzeby jest skrócenie czasu otwarcia migawki. Jednakże przy skróceniu czasu do wartości niższych niż 1/250 sekundy napotkamy problem z synchronizacją błysku. W większości przypadków, po założeniu lampy reporterskiej na stopkę aparatu, automatyka nie pozwoli nam ustawić czasu krótszego niż 1/250s. Dzieje się tak dlatego, że przy ustawieniu czasów od 1/320 sekundy i krótszych migawka lustrzanki cyfrowej pracuje nieco inaczej niż wcześniej. Obydwie kurtyny przesuwają się jednocześnie, odsłaniając stopniowo pewną część matrycy. W tym przypadku matryca nawet przez chwilę nie jest całkowicie odsłonięta. Nie ma zatem optymalnego momentu by wyzwolić błysk i równomiernie oświetlić matrycę. Wyzwolenie błysku w czasie przebiegu kurtyn spowoduje naświetlenie tylko tego fragmentu kadru, który akurat był odsłonięty. Jego pozostała część pozostanie nienaświetlona.
Skutki przekroczenia SynC Speed.
Już przy czasie 1/200 w dolnej części kadru pojawia się cień, na kolejnych zdjęciach ilustrujących jeszcze krótsze czasy otwarcia migawki w kadrze mamy już pasek, który stopniowo zasłania kolejne partie kadru. Ten pasek to nic innego jak kurtyna migawki, która zasłania matrycę. Błąd synchronizacji może również skutkować pojedynczym ciemnym paskiem pojawiającym się na różnej wysokości kadru.
Rozwiązanie problemu synchronizacji błysku
Problem ten rozwiązuje wydłużenie czasu trwania błysku lampy. Część lamp systemowych (reporterskich) dysponuje możliwością synchronizacji błysku przy bardzo krótkich czasach otwarcia migawki. Służą temu tryby HSS (high speed sync) dla marki Canon i Auto FP (Auto Focal Plane) dla aparatów Nikon.
Po włączeniu jednej z tych funkcji w menu naszego aparatu uzyskujemy możliwość skrócenia czasu otwarcia migawki do minimum (jest on różny dla różnych modeli aparatów fotograficznych) przy jednoczesnym korzystaniu z zewnętrznej lampy błyskowej – która może być zamocowana na gorącej stopce aparatu. Należy pamiętać, że krótki czas otwarcia migawki rzędu 1/8000 sekundy jest w porównaniu z czasem błysku lampy dość „długi”. Bo na przykład lampa Nikon SB800 na minimalnych ustawieniach mocy dysponuje szybkością błysku rzędu 1/41600
Wcześniej nasza lampa wyzwalała 1 bardzo krótki błysk w momencie odsłonięcia całej matrycy, teraz z uwagi na sposób przebiegu migawki czas błysku musi zostać wydłużony tak by każdy fragment matrycy został naświetlony. W rzeczywistości lampa wykonuje bardzo szybką serię krótkich błysków. Dzięki temu odsłonięta część matrycy, stanowiąca pasek pomiędzy 1 i 2 kurtyną może być równomiernie oświetlana w czasie podróży przez całą płaszczyznę matrycy bo lampa świeci przez cały ten czas. Należy pamiętać, że im krótszy czas wybierzemy, tym węższy będzie pasek odsłaniający matrycę. Warto również zdawać sobie sprawę z tego, że ta metoda wydłużenia czasu trwania błysku powoduje znaczną utratę jego mocy.
Należy również pamiętać, że tryby synchronizacji błysku z krótkimi czasami otwarcia migawki działają wtedy kiedy sprzęt, którego używamy pozwala korzystać z tego rodzaju rozwiązań. Po pierwsze nasz aparat musi mieć uruchomiony tryb HSS / Auto FP, po drugie lampa błyskowa, którą się posługujemy również musi mieć możliwość pracy w trybie HSS. Dodatkowo jeśli zamierzamy wyzwalać lampę zdalnie, przyda się wyzwalacz radiowy również obsługujący HSS.
Czy możliwość doświetlenia kadru lampą błyskową przy jednoczesnym ograniczeniu wpływu światła zastanego warta jest takiego zachodu?
Wszystko zależy oczywiście od tego jakie efekty chcemy uzyskać. W pewnych warunkach tryb HSS będzie najlepszym możliwym rozwiązaniem. W kolejnych tekstach postaramy się przybliżyć możliwości jakie daje stosowanie tego trybu i opowiemy o szczególnym przypadku synchronizacji lamp studyjnych w trybie HSS :)
Wyzwalacze radiowe
 |
| wyzwalacze radiowe montowane bezpośrednio w sankach aparatu fotograficznego |
Wyzwalacze radiowe pozwalają na bezprzewodowe wyzwalanie lamp błyskowych. Trzeba posiadać minimum 2 sztuki żeby móc zacząć na nich pracować. Jeden podpinany jest do sanek aparatu, drugi do lampy błyskowej.
Fotocela
 |
| fotocela wbudowana w korpus lampy błuyskowej |
Fotocela także pozwala na bezprzewodowe wyzwalanie lamp błyskowych jednak wymaga zupełnie innego połączenia. Fotocela reaguje na błysk i jak ten błysk zarejestruje to wyzwala lampę błyskową. Przykładowo, jeżeli chcemy wyzwolić lampę błyskową studyjną (posiadającą fotocele) to musimy użyć innego błysku, np. z lampy wbudowanej w aparat lub systemowej. Wówczas kiedy wykonamy zdjęcie, lampa na aparacie błyśnie, jednocześnie zostanie wyzwolona lampa studyjna.
Komentarze
Prześlij komentarz